Psikiyatride  Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry 2011; 3(3):446-465  (Çevrimiçi  yayın tarihi - Online publication date: 18 Mayıs 2011 / May 18, 2011; doi: 10.5455/cap.20110320)

 
  Duygu ve Otobiyografik Bellek
Emotion and Autobiographical Memory
   
  Nuray Sarp, Ahmet Tosun
  Özet
  Benlik ve zihin, insanın anlamlı geçmiş yaşantılarının birikimli etkisi ile oluşur. Bu tanım örtük ya da açık olarak pek çok kişilik kuramının temel kabulüdür. Böyle bir kabul hangi yönelimden olursa olsun kişilik kuramlarını kaçınılmaz olarak iki temel kavram üzerinde buluşturur. Bunlardan ilki yaşan-tılara anlam veren duygular, ikincisi ise bu yaşantıların birikimli şekilde saklanmasıyla ilgili olarak bellektir. Yaşantıların saklandığı ve geri getirildiği bellek yapısı otobiyografik bellektir. Kişilik oluşumunun yanı sıra duygular ve otobiyografik bellek, pek çok bozukluğun ortaya çıkması ve sürdürülmesinde de işlev görmektedirler. Dolayısıyla bu iki kavramın insanı açıklamada hem uzunlamasına hem de kesitsel işlevleri olduğu söylenebilir. Bozukluklar söz konusu olduğunda duygular ile otobiyografik belleğin gelişimsel olarak nasıl şekillendiğini anlamak, bize bozukluğun yatkınlaştırıcı içsel faktörlerini anlamada yardımcı olacaktır. Bu iki yapının akut bir olayda nasıl çalıştığını ve birbirini nasıl etkilediğini anlamak ise bozuklukların ortaya çıkarıcı mekanizmalarını anlamakta yardımcı olacaktır. Literatüre bakıldığında duygular ile otobiyografik belleği ele alan ve klinik sonuçları olan kuramların bir bütünlük göstermediği görülmektedir. Bellek kuramlarının genellikle bilişsel ve semantik yapılara ağırlık verdiği, duyguları ihmal ettiği, duygular ile ilgili kuramların ise genellikle belleği ve örgütlenmesini ihmal ettiği gözlenmektedir. Bu iki kavrama aynı çerçeve içinde yer veren kuramların sayısı oldukça azdır. Bu yazıda duygular ve otobiyografik belleği bir arada alan kuramlardan Benlik Bellek Sistemi, Çağrışımsal Ağ Kuramı, Yapısalcı ve Bağlamsal Kuramlar, Duygu Düzenleme Kuramı ele alınmıştır. Aynı zamanda, duygular ve otobiyografik bellekle bağlantılı depresyon ve travma konulu araştırmalar taranarak değerlendirilmiştir. Bu kuramların travma sonrası stres bozukluğundaki geri dönüş anıları, disosiyasyon, amnezi, aşırı genel anı gibi, depresyondaki rahatsız edici düşünceler, rüminasyonlar, olumsuz anı hatırlama, olumlu anı hatırlayamama yanlılıkları gibi belirtilerin anlaşılıp açıklanmasında yararlı olacağı düşünülmektedir.
  Anahtar Sözcükler: duygu, bellek, biliş,depresyon
   
  Abstract
  Self and mind are constituted with the cumulative effects of significant life events. This description is regarded as a given explicitly or implicitly in vari-ous theories of personality. Such an acknowledgment inevitably brings together these theories on two basic concepts. The first one is the emotions that give meaning to experiences and the second one is the memory which is related to the storage of these experiences. The part of the memory which is responsible for the storage and retrieval of life events is the autobiographical memory. Besides the development of personality, emotions and autobiographical memory are important in the development of and maintenance of psychopathology. Therefore, these two concepts have both longitudinal and cross-sectional functions in understanding human beings. In case of psychopathology, understanding emotions and autobiographical memory developmentally, aids in understanding the internal susceptibility factors. In addition, understanding how these two structures work and influence each other in an acute event would help to understand the etiological mechanisms of mental disorders. In the literature, theories that include both of these structures and that have clinical implications, are inconclusive. Theories on memory generally focus on cognitive and semantic structures while neglecting emotions, whereas theories on emotions generally neglect memory and its organization. There are only a few theories that cover both of these two concepts. In the present article, these theories that include both emotions and autobiographical memory in the same framework (i.e. Self Memory System, Associative Network Theory, Structural and Contextual theories and Affect Regulation Theory) were discussed to see the full picture. Taken together, these theories seem to have the potential to suggest data-driven models in understanding and explaining symptoms such as flashbacks, dissociation, amnesia, over general memory seen in post-traumatic stress disorder; and intrusions, ruminations, biases such as negative memory recall and being unable to recall positive memories seen in depression.
  Keywords: emotion, memory, cognition, depression
    
  Full Text /Tam Metin  [PDF]  [DjVu]